... dixit atomum perpaulum, quo nihil posset fieri minus; ita effici complexiones et copulationes et adhaesiones atomorum inter se« (Cic., De fin. I, ... ... vgl. LASSWITZ, G. d. At. I, 138 ff.). Atome nimmt auch WILHELM VON CONCHES an. ... ... bei NICOLAUS CUSANUS: »Secundum mentis considerationem continuum dividitur in semper indivisibile et multitudo crescit in infinitum, sed actu dividendo ad ...
... (ähnlich wie die Stoiker) im Affect eine »confusa idea« (Eth. III, Schluß ). Unter Affecten versteht er »corporis affectiones, quibus ... ... potentia augetur vel minuitur, iuvatur vel coërcetur, et simul harum affectionum ideas« (Eth. III, def. III). Affecte sind ... ... y a de l'involontaire et de l'inconnu« (Gerh. IV, 565). SHAFTESBURY bestimmt die selbstischen ...
... zwei untrennbare Seiten einer und derselben Sache « (Eth. Gr. S. 181). Die einzelnen Bedingungen des Ästhetischen sind ... ... Lebenswillen und der Lebensfreude, der Freude an dem, was ist, zusammen (At. d. Will. II, 231). Ähnlich NIETZSCHE, der die ... ... ensemble qui est l'état général de l'esprit et des moeurs environnantes« (Phil. de l'art 1865 ...
... existere supponitur, nomen est« (l.c. 3, 3; ähnlich J. ST. MILL, Log. I, 32). CHR. WOLF versteht unter »notio ... ... bestimmt ist und in dieser Bestimmtheit seine Unterscheidbarkeit hat« (Grdz. d. Eth. S. 390). REHMKE setzt »concret« gleich »unveränderlich«, ...
... creatis, eae quae numquam in iis diverso modo se habent, ut existentia et duratio, in re existente et durante, non qualitates aut modi, sed ... ... infinitis attributis, quorum unumquodque aeternam et infinitam essentiam exprimit, necessario existit« (Eth. I, prop. XI). ...
... fuerit semel, ubi mens postea eorum aliquod imaginabitur, statim et aliorum recordabitur« (Eth. II, prop. 18). So auch MALEBRANCHE ( ... ... »simple suggestion« unterordnet, anerkennt nur ein Associationsgesetz. J. ST. MILL setzt das Associationsgesetz dem Gravitationsgesetz an ... ... WOLF: »Si quae semel percepimus et unius perceptio denuo producatur..., imaginatio producit et perceptionem alterius« (Psych. emp ...
... effectum et vocatur demonstratio a priori et demonstratio propter quid et potissima;... alia est demonstratio procedens ab effectibus ad causas et talis vocatur demonstratio a posteriori et demonstratio quia et ... ... secundum nos,« »magis universalia et communia sunt priora in nostra intellectuali et sensitiva cognitione« (Sum. ...
... (De coel. I 3; De gen. et corr. II, 2 f.; Diog. L. V, 1). Er ... ... ). Nach R. HAMERLING bestehen die Körper aus »verschieden verdichtetem Äther« (At. d. Will. II, 86). – Nach OKEN ist der Äther ...
Adäquat : angemessen, gleichkommend, entsprechend, vollkommen genau, ... ... ad obiectum consideratur omnes verae ideae proprietates sive denominationes intrinsecas habet – dico intrinsecas, ut illam secludam, quae extrinseca est, nempe convenientiam ideae cum suo ideato« (Eth. II, def. IV). Im adäquaten Erkennen besteht die »actio« ...
... XVII). Nach BAUMGARTEN ist accidens ein »praedicamentum sive physicum, cuius esse et inesse« (Met. §191), und er erinnert an den scholastischen Satz ... ... ist accidens ein »modus concipiendi corporis« (Comp. VII, 2). J. ST. MIIL nennt Accidenzen »alle Attribute eines Dinges ...
... ). CHARRON erklärt: »Les germes de toutes sciences et vertus sont naturellement esparsées et insinués en nos esprits« (De la sag ... ... sens on doit dire que toute l'arithmétique et toute la géométrie sont innées et sont en nous d'une manière virtuelle ... ... V). LOCKE stellt die von ihm angefochtene Angeboren- Theorie so dar: »It is an established opinion amongst ...
... quatenus adaequatas habet ideas, eatenus quaedam necessario agit, et quatenus ideas habet inaduequatas, eatenus necessario quaedam patitur« (Eh. III, ... ... de l'action dans les véritables sÜbstances, que lorsque leur perception... se développe et devient plus distincte, comme il n'y a de passion ... ... »Quod nescis quomodo fiat, id non facis« (Eth. I, c. 3, sct. 2, § ...
... . d.) der » Substanz « gilt (Eth. II, prop. II). »Extensio est id, quod tribus dimensionibus constat ... ... adeoque extra se invicem existentia tanquam in uno nobis repraesentamus: notio extensionis oritur: ut adeo extensio sit multorum diversorum, aut, si mavis, extra se invicem ...
... celui qui constitue l'état de veille des divers sens externes et les rend simplement aptes à percevoir ou à représenter confusément les objects qui ... ... . Le degré supérieur dont il s'agit est déterminé par une volonté positive et expresse qui s'applique à rendre plus distincte une perception d'abord ...
Art ( eidos , species) = Inbegriff ähnlicher, verwandter Individuen ... ... der Logik von PORT-ROYAL: ist Art die »idea communis, quae communiori et generaliori subest« (I, 6). CHR. WOLF: »Entium singularium similitudo est ...
Askese ( askêsis , Übung ): Buße, Kasteiung, Abhärtung, Abtötung der Begierden . In der indischen Philosophie (als »tapas«) ... ... fordert auch die Ethik und Pädagogik (vgl. PAULSEN, Syst. d. Eth. II 5 , 15 ff.).
Analyse ( analysis ), logische Auflösung, Zerlegung eines Begriffes ... ... Synthese (s. d.). Als Begriffszerlegung bestimmt die Analyse schon ARISTOTELES (vgl. Eth. Nic. III, 5, 1120 squ.), zugleich als Fortgang vom Besonderen zum ...
An-sich = dem eigenen Sein nach, unabhängig vom erkennenden ... ... « (s. d.) uns die Dinge von einem beschränkten Standpunkt aus zeigt (Eth. II, prop. XL, schol. II). LEIBNIZ stellt die Verstandeserkenntnis der ...
Aussage ( katêgorein , praedicatio): sprachlich geformtes Urteil . Der ... ... 39). Nach THOMAS ist »praedicatio« »quoddam, quod completur per actionem intellectus componentis et dividentis, habens tamen fundamentum in re, ipsam unitatem eorum, quorum unum de ...
Apathie ( apatheia ): Unempfindlichkeit (ARISTOTELES, hê apatheia tou aisthêtikou ... ... Glückseligkeit (Leg. alleg. II, 85). Geläuterte (nieht stumpfsinnige) Apathie empfiehlt SPINOZA (Eth. IV u. V), auch KANT (Anthr. § 73). Vgl. Affect ...
Buchempfehlung
Der aus Troja zurückgekehrte Agamemnon wird ermordet. Seine Gattin hat ihn mit seinem Vetter betrogen. Orestes, Sohn des Agamemnon, nimmt blutige Rache an den Mördern seines Vaters. Die Orestie, die Aischylos kurz vor seinem Tod abschloss, ist die einzige vollständig erhaltene Tragödientrilogie und damit einzigartiger Beleg übergreifender dramaturgischer Einheit im griechischen Drama.
114 Seiten, 4.30 Euro
Buchempfehlung
Zwischen 1765 und 1785 geht ein Ruck durch die deutsche Literatur. Sehr junge Autoren lehnen sich auf gegen den belehrenden Charakter der - die damalige Geisteskultur beherrschenden - Aufklärung. Mit Fantasie und Gemütskraft stürmen und drängen sie gegen die Moralvorstellungen des Feudalsystems, setzen Gefühl vor Verstand und fordern die Selbstständigkeit des Originalgenies. Michael Holzinger hat sechs eindrucksvolle Erzählungen von wütenden, jungen Männern des 18. Jahrhunderts ausgewählt.
468 Seiten, 19.80 Euro