Online-Bibliothek

Hanne ut Frankrik

[55] »Garderut mutt Een vertelln, se weet je son nüdlige Stückschen!«

Seggt Anngreten un smustert un pult inne Lamp mit den Knüttwir,

Schult dat Gesich mit de Hand un kikt na de Eck achtern Kachlabnd.

»Das ni umsunst, dat ik kam! Vunabnd is en Wedder dat dull is!

Harr Jehann Paul mi ni holn, bi de Farwer sin Eck weer ik wegweiht;

Awer ik weet ni wa't kumt, is de Kœk rein, mutt ik nan Klingbarg!«

Seggt se un glupt na de Bank, wo Paul sitt so stramm as en Halsbinn'.

Paul weer de Bruer sin Sœn, un Greten ęr Vader weer Węwer,

Un se węv em en Kęd, noch finer as Harstid en Spinnwipp,[56]

Fein un mit dammasten Inslag, un spol em nu fast, dat en Lust weer;

Awer bi Garden an Barg dar knütt se de Fisseln tot Fangnett.

Dar weer dat Junkvolk ęr Börs', de Anwass lehr dar dat Smöken.

Sünndags keem Hans mitte Fleit, denn petten se ok wul en Danz af,

Un achter Pęrmark in Heid, so öben se hier sik de Leder.

Jüst as Anngreten noch snack, do scholl der ant Finster en Fottritt,

Denn knarr de Klink un de Dœr, un en Baßstimm tramp sik den Snee af,

Grappel nan Dreier, tręd in un stunn as en Bom vœr de Stubndœr.

»Hartwi!« – »Gunabend Anngret! Gardrutjen, wat is dat en Sneejagd!

Dat di! de Döwel swingt Flass un smitt uns dat Schęv umme Ohren.

Sieh doch! Jan Paulohm dar ok? de Haspel is jümmer bi't Spinnrad!«

»Hatti«, fallt Greet em int Wort, »ik będ ębn ol Garden umn Märken,

Awer se's stumm as en Stock, se hett wul vundag' nicht ęrn Guden.«

»Märken?« lacht Hartwi, »man to! man recht en ol Stück ut de Muskist!

Weet se noch Garden? son Dünjen as dat vun de Diern, de sik dot ween,

Oder as dat, wo de Kęrl mit blödige Thran noch en Bref schrev!

Och, dats so röri to hörn, – vœr allen, wenn man daran wackelt,

Un wenn Anngreten dat Klun söcht un gau ünnerwęgens de Ogn wischt.

Och, son barmharti Geschicht – es söter as Sucker un Tittmelk!«

Darbi vertrock he den Mund un schür sik de Nœs mit sin Jackslipp.

Greten smeet snippsch mit den Kopp, un Paul mak en Flip as en Geestrun;

Awer Gertrude war dull un scholl op den węligen Unchrist:[57]

Scham di wat, Hartwi, du Sleef! de Spott is de Böse sin Angel!

Mennig Een stichelt so lang, bet em sülsten de Natel int Hart stickt;

Fatst du em an, geit he deper, un treckst du em ruter, so blöttst du!

Lat di noch warschun in Tiden: de Æwermoth kumt vœrn Fallen.

Weer ni de Püttjer sin Hans? dat weer ok jümmer son Wissnut,

Rappmuli weer he un spöttsch un jümmer vull Witzen un Faxen:

Drill he de Dierns bi den Danz, so brü' he de Oln bi de Arbeit;

Lewer to Mark as to Kark, un sin Globen sin deftigen Knaken.

»Hol di an Tun«, weer sin Wort, »de Himmel is doch nich to recken!«

Awer nu hollt dat sik wat! nu humpelt he lahm un an Krücken.

Doch du büst ni so slimm, di stękt man mitünner de Fettdun.

Fasslabnd – dat weer di son Streich – den Snider inn Kohlhof to smiten!

Harr he de Lęden verrenkt, so war he di knipen inn Zwickmœhl!

So sünd de Jungen, Gottleider! se weet nie vœr Węl, wat se opstellt,

Un ward wi stuklig un old, so sünd wi tofrędn, wenn wi Ruh hebbt, –

Seggt se, as weer se alleen un snack mit ęr egen Gedanken,

Mummel un schütt mit den Kopp un nül sik tosam in ęrn Lœhnstohl.

Ünner den Koppdok seegn 'n paar Spilen vun isgraue Haar rut,

All de Runzeln warn deper, as jüst dat Licht oppe Back schin

Un as dat knœkrige Kinn in de knœkrige Hand oppe Bost full.

Ganz verdeept in sik sülm so huck se in Dutten un gruwel,

Mummel un schüttel den Kopp un krau sik de Back mitten Finger.

Hartwi sett sik ann Disch, un Greten knütt as en Uhrwark,

Seeg sik ni op un ni um un hör ni, wat Hartwi ęr topust.

Garderut kenn' se opt Prick, de leten se ruhi betęmen,[58]

Harr de ęr Schur œwerstan, so rich se sik op as en Wichel,

Bögt se sik, brickt se doch nich, un will se sik richen, so knarrt se.

»Gœrn weet ni, wat se bedrivt, un jammert denn wenn dat to lat is!

Eerst stöt se't Glück mit de Föt, un sammelt de Stück denn mit Thranen.

Awer de Oln ward ni hört!« – un darbi glup se na Hartwi,

Wa he dar seet as en Eek un bi em Anngret as en Hofros',

Un ęr oln Ogen warn blank un de runzligen Backen warn glatter.

As ik noch junk weer, so klœn se, un allnagrad rich se sik höger,

Lepen wi jümmer bi'n Discher un spunn' unse Flass inne Warkstęd.

Dar harrn wi't Rik denn alleen, wenn de Oln in Dörnsch al to Bett weern.

Dats nu al menni Dag hęr, al lang vœr de Brand inne Burstrat.

Wo nu de Kaspelvagt wahnt, stunn do en prächtiges Burhus,

Orndlich en Pump inne Strat un en Blomhof vœrt Finster mit Stackelsch.

Witt as en Krid weern de Stipers un jede mit Grön oppen Tippel,

Un oppe Pump weer en Steern un baben an Gęwel en Inschrift,

Ok en Kastanje vœr Dœr mit en Bank rum, in Schatten to sitten.

Keemn wi int Fröjahr ut Feld, so seegn wi den Bom al vun Feerns,

Dicht besett vunne Blöm, un rund, as in Winter en Sneebarg.

Gungn wi denn dweer œwern Karkhof un keken bi'n Steen dœr de Porten,

Seegn wie so sęker as wat – as babn an de Karkwand de Sünnuhr –

Ünner den Bom oppe Bank ol Mumme alleen mit de Kalkpip.

He harr uns bannig in Schock, denn plücken wie Blöm in sin Grashof,

Darmit so stov he herut un smeet na uns Dierns mit de Nachmütz.

Ik weer noch Kind un weer schu, un hör ik em slurrn op sin Tüffeln,[59]

Flog ik, as harr ik wat sehn. – Ik seeg em noch jümmer inn Kneebüx,

Sülwerne Spangn anne Sit un de Strümp as en Dischdęk so sauber.

He goll vœr rik as en Steen, un weer sęker en schęwigen Gizhals.

Lüttje Lüd trocken ęrn Hot bet na Eer, wenn he blot anne Mütz tück.

Bi em keem der keen Minsch, as dann un wann de Persepter.

Oft snack he lud bi sik sülm un krau mit de Kalkpip int Nackhaar,

Schov sik de Mütz int Gesich un rev sik de Steern mit de Fingern:

Ole Lüd plegden to seggn, he rev sik sin Fru int Gewęten.

De weer vœr Jahren al storben, man meen, vœr Kummer un Hartleed,

Awer de Armen un Swachen de drogn ęr noch lang int Gedenken.

Se weer en finere Fru, as sunst sik nan Dörpen herutfinnt,

Hochdütsch kunn se un all, un lidsam weer se un weekli,

Rein so bleek as en Lik un swartli vun Haar un vun Ogen.

Mellersche plegg mi to seggn: se weer as en Mutter Maria.

Wat ęr Familie weer, dat kregen wi nümmer to węten;

Mumme weer fröher op Scholen un broch ęr mit sik ut Dütschland.

Æwerflot harr se genog, doch kümmerli gut vun ęr Lęben:

Welk se doch hin as en Lilg int fette Land sünder Ręgen.

Een lütt Diern leet see na, de weer ęr as ut't Gesich snędn:

Jüs so düster vun Haar un smętsch un rank as en Pappel,

Un vun Backen so fin as en Blatt ut en Knuppen vunn Maandros'.

Mumme nöm ęr Johanna, un wi sän wul Hannchen ut Frankrik.

O! wa weer dat en Diern! wa kunn se lęsen un będen!

Un wat harr se en Stimm! un wa stunn' ęr de Knoern tum Danzen!

Awer se harr ok wat kost an all dat Papier un de Böker,

Un bi Persepter alleen – ik löv, he nöm dat Privatstunn.[60]

Noch na de Confermatschon, dat weer uns min Dag noch ni vœrkam',

Gung se des Abends na Schol un drog langs dat Dörp mit ęr Böker.

Schrad gegn de Schol wahn de Discher; de Warkstęd gung na de Strat rut.

Seten wi dar denn in Schummern, so keken wi rœwer dœrt Finster;

Denn seet se iwrig un les' un de Psepter lę ęr de Schrift ut,

Wis' mitte Finger int Bok un gruwel un teken Figuren,

Fech mit de Arms, stunn op un tippel ęr nös oppe Backen.

Keek se denn op na de Ol, so weer se doch jüst as en Engel,

Un de Persepter so blid, as harr he en Narrn in ęr fręten.

Spęln dę se weni as Kind: dat kunn ol Mumme ni liden,

Utgan – dar gev he nich um, un sin Hus – dar weer uns dat gruli.

As wi nu opbędn harrn – Johanna weer wücke Jahr jünger –

Kreegn wi ęr kum mehr to sehn, as nößen des Abnds bi'n Persepter

Un oppe Strat dann un wann, wenn se hingung oder to Hus leep.

Vœrjahrs – dat twete darna – se harr Winters vœrhęr inne Kark będn,

Seetn wi ok Schummern to spinn' – dat weer jüst so luri int Wedder,

Summer un Winter de scheedn sik, an Hęben hung swar en Gewitter –

Dats mi noch jüst as vundag' – un all de Finstern weern apen –

Wi sungn: »Willkommen o sęlger«, dat weer do vœr korten eerst opbrocht, –

Sieh! dar keek Een int Finster, un jede reep: Hannchen ut Frankrik!

Alle weern still as en Mus un dat Singn keem op eenmal int Stocken,

Awer se będ uns mit Eens: wi muchen dat Leed doch to Enn' bringn.

»Hannemus! kumm doch mal rin!« reep do de Möller sin Trinken,

»Süh, dat Gewitter kumt op, denn hollt de Persepter keen Lehrstunn;[61]

Hier sünd wi hartli vergnögt, denn wüllt wi dat Leed ok to Enn' singn.«

Darmit so leep se hinut un trock ęr an Arm inne Warkstęd.

»Na! denn man los!« sä se denn, un sett sik in Eck oppe Snibank;

Un as wi Anneren sungn, do hör se un wisch sik de Ogen.

»Wats dat en köstliches Leed!« so frei se sik, as wi dat ut harrn.

»Awer nu mutt ik do Stunn, dat Wedder kumt doch ni ton Utbruch,

Un de Persepter ward bös, wenn son grote Scholjung noch schulnleep.«

Darmit wünsch se Gunnacht un trippel schreeg œwer de Strat weg,

Sä ok, wenn't wedder so pass, so keem se en Abend mal wedder.

Mank uns jungn Lüd, de der keem, weer ok de Möller sin Vetter,

'n Bengel, as weer he di dreiht un smuck, as ut Kokendeeg wültert.

Börtig weer he ut Möldorp un gung dar Jahren op Scholen,

Awer sin Moder weer storbn, un nu wull he lehrn op en Thierarzt.

Bi sin Vetter de Möller dar seeg he na't Plögen un Seiden,

Un bi de Mękelnborgsch Smid dar öv he sik in op dat Smęden.

Na un na war he bekannt un keem ok mitünner bi'n Discher –

Niederträchti un nett, un lehr uns de nüdligsten Leder.

Jümmer gung he inn Rock mit en goldroth Band umme Mütz rum,

Eersttid ok mit en Snurrbart, doch harr he den widerhen afnahm'.

Trinaken much em wul liden, un erumlütt sä se: min Vetter;

Un wi Æwrigen meen', dat war mit de Tid wul en Brutpaar:

Trina weer drall un adrett, ęr Vader weer Möller un Krogweerth;

Gev he em Geld to studeern, so gev he em sęker sin Dochder. –

Keemn se, so keemn se tosam, un gungn se, so gungn se mitander,

»Trinaken« achter un vœr, mitünner ok »lüttje Cousine«.[62]

Abends darop as wi spunn', wer wedder keem, weer unse Hannchen,

Seet inne Eck oppe Bank un hör na uns Pappeln un Lachen,

Plœter ok sülbn mal Eens mit, un dęd, as wenn se dermank hör –

Hermann un Trinaken ok, un Trinaken bi ęr to ficheln.

Bald keem keen Schummern int Land, dat Paar keem tosam achtern Dik um,

Hanne gung linglangs de Strat – un dropen sik jüst bi den Discher.

Och wat weern dat vœr Abends! wa weern wi fröhli un glückli!

Alle noch junk un vergnögt, un kennen keen Grillen un Sorgen!

Jümmer snacken un lachen, as wenn der keen Tall un keen Enn' weer. –

Hannchen harr allerlei lęs't un sprok mit Hermann ut Böker,

Un se vertelln sik de Räuber, dat weer en gruliges Schuspel;

Hannchen harr dat man lęs't un Hermann harr't sehn opt Theater:

Wa dar een Broder den Broder bedröwt, bet de Een inne Krieg geit,

Un wat sin Brut to Hus weent, un de Anner mit Listen ęr vœrsnackt,

Wa he sik schändli verstellt, un sin lifligen Vader inn Thorn smitt,

Dat he lebenni verhungert, un wa nu de Anner to Hus kumt,

As Räuwerhauptmann, un wa he em finn' deit, un ruttreckt – sin Ole,

Un de Bedreger sik dot stickt un darop lebenni na Höll fahrt:

O! dat weer gruli to hörn, Een kropen de Gręsen den Rügg lank ...

Wat ik man seggn wull – mitünner so sungn de Beiden en Stückschen,

Hannchen so fin as en Swölk, un Hermann en Stimm, dat de Stuv klung;

Alltosam hörn wi denn to, un wunnern sik, wa dat doch mœglich.

Gegen de Aarn hinut muss Trina en Tidlang to Hus blibn.

Denn ęr Vader weer Möller un de Tid gewöhnli na Heide

Oder na Möldorp to Mark, un Mittwęks na Marsch op den Handel,

Ok weer der sunst wat to don, un Een harr genog anne Weerthschop.[63]

Hermann stell sik doch in, un wi Annern all as gewöhnli.

Hannchen ęr Mod weer dat al, to Hus mit de Beidn achtern Dik um,

Un as Trina nu fęhl, spazeerten de Twee der settander,

Hannchen an Hermann sin Arm, un snacken – as junge Lüd Bruk is.

Mal ins do gungn se ok weg – dat weer oppen Sünndag vœrt Jahrmarkt –

Och, ik weet't noch so gut! wi snacken des Abends vunt Danzen,

Wa wi na'n Möller hin wulln, un wanehr un wasück un wadenni,

Un wi sticheln op Hermann, ob de uns den Block ok wul afneem,

Durn ok all œwer Hanne, dat se des Abnds ni ut Hus kunn.

Peter Wilhelm un ik – de später min sęlige Mann weer –

Seten noch ruhi to snacken – de Twee gungn jümmer wat fröher,

Dat ol Mumme sik inbild', sin Dochder keem vun Persepter –

Seten noch ruhi to klœnen – mit eenmal flog di de Dœr op,

Störtt dar Een rin na de Stuv un lingelank hin oppen Fotborrn,

Leeg dar un wülter sik rum un schreeg un harr sik vertwifelt.

Wilhelm reep: »Hermann, wa is di! wat feilt di, wat hett di bedrapen?

Kumm inne Höch un sta op un segg uns, wat is der vern Unglück?

Is der Een dot oder krank? Is Trinaken Möllersche dot blębn?«

Darmit brok dat herut: »Johanna!« un »Hanne! min Hanne!«

Ween he ni lud as en Kind, un weer doch en Kęrl as en Eekbom,

Snucker un kunn sik ni faten un wander herum inne Warkstęd.

Wilhelm weer gänzli entzückt – doch ik harr al lang de Gedanken,

Dach un dich in min Sinn: wenn dat man en glückliches Enn' nimmt!

Och! nu harrn wi de Noth! un dat Unglück tręd œwern Drüssel!

Allnagrad keem em de Sprak, un he sä uns de ganze Geschichte:

Hannchen un he weern sik gut, un harrn sik dat lang apenbaert;[64]

Trinaken wuss der nix af, de harr he geschick achtert Licht föhrt;

Geld muss sin Vetter em gębn, sunst kunn he op Scholen keen Land sehn,

Harr he wat lehrt un weer Thierarzt, so dacht he em tru to betalen;

Awer sin Dochder to nęhm', dat weer em vun Harten ni mœglich.

Mumme? dat weer ni to denken, as wenn he en Mann weer, de Brot harr. –

Ęben weern se nu beid achtern Dik gan un harrn dat bespraken,

Gungn bet na Mœl anne Brügg, wo dicht ant Stęgelsch de Bank steit,

Setten sik dal in Gedanken un bu'n sik en glückliche Tokunft,

Gänzli vergęten un sęli, un Een mit de Arm um de Anner:

Mutt dar ni jüst de Böse de Trina na'n Waterbęk rutföhrn,

Oder en Fikenvertellersch, de Annerlüd Niigkeit todriggt –

Sęker kunn he't nich seggn, doch hör he in Drom as en Ammer,

Denn stunn in Maanschin en Schatten, un vœr em – sin Vetter, de Möller:

Hest du mi, kannst du mi! sieh! un lacht as de Döwel bi'n Schandpahl,

Fangt an to schantern un schelln un »Kumm mi man nie œwern Drüssel!«

Ruhi hört he em an, as en Sünner dat Heider Constoren;

Doch as he Hannchen beschimpt, ęr breet vœrt Stęgelsch in Weg tritt,

As he ęr »Minsch« nömt un »So Een« un Trina ęr Kopp umme Eck schult,

Stiggt em de Gall inne Bost un löppt em de Lus lank de Lęwer,

Kriggt den Möller to faten un smitt em koppheister inn Mœlnbęk.

Hanne schriggt op un darvun, un he löppt in Rasen nan Discher.

Nu weer gude Rath dür! de Möller kunn jüst ni verdrinken,

Awer de Unglückskinner un all dat Jammern un Hartleed![65]

Mumme war je katholsch, denn de Möller war je nich swigen!

Un wi dachten an Hanne ęr unglücksęlige Moder;

War ęr dat ęben so gan, so leeg se wul bald oppen Karkhof.

Awer de grötste Noth de weer mit den rasenden Hermann!

Kum mit Vertellen to Enn', so smeet he sik œwer de Snibank,

Denn sprung he op un leep rum un sä, he wull glik na ol Mumme,

Warrn kunn nu doch nix ut em, so wull he denn Bös un Gewalt don.

Wilhelm tüsch em un będ em, un ik weck de Discher sin Vader –

De harr en anslägschen Kopp, harr reis't, weer old un vernünfti –

Sä em gau de Geschich un vertell em dat, as he sik antrock,

Będ em vun Himmel to Eer, he schull doch sin Best don, wat mœgli.

Gutharti hör he mi an, doch schüttel he oft mit den Graukopp,

Gung denn herin na de Warkstęd un söch ok Hermann to trösten.

»Nich to hasti, min Sœn, wull weet, wa Allens sik dreihn kann!«

Sä he un fat em de Hand un tippel em sach oppe Backen.

Eerstan weer he ok still, doch full he bald wedder int Rasen,

Slog sik un fluch op sik sülbn un harr sik, as wull he sik umbringn.

Endli keem he to Ruh, un wi menen, nu kunn dat noch gut warrn,

Dachten gar nich daran, wa vęl dar sunsten noch tohör.

Bleek as en Lik seet he dar un trock sik de Mütz inne Ogen,

Stunn denn op un gung rut, wi leten em ruhi betęmen,

Dachten, he war sik besinn' un seten gedülli to töben.

As wi so lurn un lurn, de Tid wahr länger un länger,

Hermann keem ni torügg, wi wussen nich, wa dat wul togung,

Schicken wi Wilhelm herut, dat he na seeg, wo he doch afblev.[66]

Wilhelm ruter, un seeg, un söch, un nöm em, un reep em –

Gung noch den Hof langs un pral – de ni antworten dę, dat weer Hermann.

Weg weer he, weg as verweiht, Gott wuss, wo he stabn oder flagn weer.

Annern Dags fragden wi rum un söchden in Söd un in Dik na,

Dachten noch jümmer, he keem, verfeern uns, wenn Abends de Dœr gung,

Sproken vun nix as vun em – de ni wedderkam' dę, dat weer Hermann.

Eerst weern wi All as verlaten, de Discherwarkstęd as utstorbn.

Allnagrad keem wi wul wedder, doch wull dat min Dag' ni mehr flaschen.

Nößen vertell uns en Slachter, de fette Ossen heropbroch,

He harr in Hamborg Een sehn vun Buart jüst as de Thierarzt –

So weer he nömt vun de Lüd, – he weer em bi'n Eck ut Gesich kam'.

Hannchen weer ok as verswun'n, un keem mit keen Fot œwern Drüssel.

Wi harrn en Schrecken un Angst, ol Mumme much ęr wat to neeg don.

Krüschan de Farwer, de Ol, de nu so krumm un so stif is,

Weer do en hennigen Jung un flink oppe Veen as en Vagel,

De muss denn öfter to Węg' un rin in Kastanje to luern.

Denn vœr de Wahnstuv weern Luken un dicht bi de Pump leeg de Kędnhund.

Nix weer dœrt Lichtlock to sehn, as Mumme sin Mütz un de Kalkpip,

Jümmer in Eck op sin Stohl, un Allens so still as en Beenhus.

Mumme sin Knechen un Dierns harrn ęr Stuv rut na'n achtern bi'n Pesel,

De kunn uns ok nix vertelln, un Een arm Diern muss wul swigen,[67]

Dat weer en Stukel un dof, witlöfti vun Mumme sin Fründschop,

Keem ok int Jahr ni to Strat, un eet ęr barmhartige Gnadbrot.

As ik ęr doch enmal drop bi'n Kopmann, wo Mumme Taback hal,

Wink ik ęr to mitte Hann' un schreeg inne Ohren: Johanna!!

Och! wat mak se'n Gesich un keek, as wenn se verblixt weer,

Neem denn de Eck vunne Schört un wisch sik de Ogen un sä denn:

»Weent jümmer los, jümmer los« – un mit dem so streek se ut Hus rut.

So vergung wul en Jahr, min Wilhelm un ik geben Hochtid,

Grotvader Discher blev dot un de Möller trock rœwer na't Holsten,

Allens war anners un still, un bi Mumme dar grön de Kastanje.

Ik un min Mann weern tofręden un jümmer den Dag lank bi't Arbeidn,

Sproken ok selten vun Hanne: dat weer uns, as wenn se begravt weer.

Do mal en Morgen, noch fröh, ik stunn bi de Tassen to waschen,

Kumt dar de junge Barbeer, de sik hier in Winter eerst sett harr,

Kumt un lœhnt sik ant Schapp, min Mann weer ok vun sin Kunden,

Hett sik un deit sik so wichtig, as wenn he den Fręden inn Sack harr,

Seggt: »Nu weet ik wat Nies: ol Mumme sin Dochder schall'n Mann hemm.«

Slog mi dat doch oppet Hart, as de Dunner bi helligen Sünnschin!

Full mi de Tass ut de Hand un entwei, un ik frag em: Wokeen denn?

Rath enmal, seggt he, un grint, un na Nœlen un Dweren un Quälen

Keem denn doch endli de Kater tum Sack rut: de Vullmacht sin Steefsœn!

Dat weer keen boshaften Minschen, doch mi weer't en Bengel tum Bręken,

Drœni un tauli un tœsi un rech as en vulle Verstandskist:

Gras hör he wassen un Geld kunn he rüken un Allens besiweln;[68]

Nœswater nöm' wi em jümmer un ok wul Herr Vullmacht sin Handlamm.

De un Hannchen? – dat weer mi, as kreeg de Prinzessin den Kohharr,

As uns wul Märkens vertellt – wo de Kohharr sik awer verwandelt.

Disse seet fast in sin Hut, de war sik gewiss ni mehr pöppen,

Weer al so drög inne Wickeln, as anner Lüd hoch inne Föffdig.

Awer de Bengel harr Geld un Utsicht ton wichtige Arfschop;

Mumme beręken sin Zinsweerth un keek na't Gesich oppe Speetschen.

Doch ik much dichen un denken, un dat dat ni mœgli un mœgli:

Enige Węken derop, do stunn' se tosamen vœrn Altar. –

Bręken vull weer de Kark; se stegen op Stöhl un op Banken,

Kopp an Kopp bet na't Chor, un Persepter de spęl oppe Orgel.

Hanne kunn ik ni sehn vœr all de Minschen un Kinner;

Awer as se torügg keem un langs den Stig na de Dœr gung,

Sän de Kinner: Wa witt! un wücke sän: Mutter Maria!

Och! dat drop mi de Seel, un ik slog de Ogen na baben,

Süh! un seeg den Persepter, de œwert Geländer herafkeek;

Och! wa schov he sin Kapp, de ol Mann, un wa bitterli ween he!

Un as se alle herut weern, do spęl he noch lisen: »Was Gott thut.«

Jahren verlepen un kemen, dat weer inne grulige Kriegstid,

Nix as vun Krieg un vun Krieg, un von Bonpart un all de he dot slog,

Eerst ut de Feern un Avisen, un bald darop neger un neger.

Denn keem de schreckliche Winter vun Veertein un mit em de Russen,

Nößen de Dütschen un Spanjer, Franzosen un all wat en Nam' harr.

Nargens en blibende Stęd, un dat Volk as wenn't jümmerlos umtrock.[69]

Denn keem de Brand inne Burstrat, de't halwe Dörp inne Asche lę;

Mumme sin Hus brenn ok af, mitsamt de grote Kastanje.

Mumme weer al begrabn bi den Steen, wo ik sunst dœr de Port keek,

Un unse Vullmach sin Steeffœn de kreeg to vęl bi dat Redden.

Kümmerli sük he der hin un leeg ok bald oppen Karkhof.

Gott heff em sęli darna! op Eern harr he weni Vergnögen!

Mumme bruk em as Knecht un stött mit em rum as en Tüffel,

Hannchen much em ni liden un dacht wul noch jümmer an Hermann,

Kinner harrn se ok nich, de sunst doch de Harten tosamholt;

Un bi all sin Vernunft un all sin Knausern un Schrapen,

As de wirrige Tid keem, verlor he sin Kopp un sin Rikdag'.

Mumme harr nie so vęl, as wi tovœrn uns wul inbilln,

Arfschop un Allens blev ut, de Lasten stegen un stegen,

Rüggwarts gung dat un rüggwarts, bet Föhr un Fähr oppen Sand seet:

Hannchen harr kum noch to lęben, as endli de Burstell verköfft war.

Harstid darop ins en Dag do heet dat, nu keemn der Soldaten,

'n heel Regiment un so vęl, as wi noch min Lębend ni sehn harrn.

Ik stunn jüst vœr de Dœr, dat weer en mulleri Wedder,

Gegen Martini un so, de Kreiden spazeern oppe Straten.

As ik so stunn un dat hör un jüst nix wichtigs to don harr,

Neem ik min Knüttüg in Hand un gung hinop na den Karkhof.

Dar weer do wit hin en Utsich, as Mumme sin Hus noch in Dutt leeg,

Wit langs de Landstrat hentlank bet baben na't Holt anne Heidbarg.

Richti! dar weern se to sehn, vun Norwold bet dal na de Depen,

Jüst as en Kęd sünner Enn', de de Schipper ut Water heruttreckt.[70]

All, as de vœrsten verswunn' vœr de sottigen Muern un Balken,

Keemn wedder nie ut Holt, de ęben de Ogen noch recken.

As ik so keek inne Feern, ob noch nich de letzten to sehn weern,

Trampeln al Pęr oppe Brügg, wo de Bęk achter Mumme sin Hof leep,

Un in den Ogenblick drop so keem' ok de Eersten tum Vœrschin

Twischen de Prester un Mumm', wo de enge Strat na de Weg föhrt,

Hoch to Pęr un bestaben, mit rode Röck un mit Säweln,

Reden heran na de Mur un heeln mi to Föten ann Karkhof.

Een dervun smeet sik vunt Pęrd un gev en Annern sin Tœgel,

Steeg denn herop na de Port, as wull he sik ok mal herumsehn,

Lik op mi to, denn ik stunn op de Steen dicht achter de Müer.

He weer en Kęrl as en Esch, mit rode Backen un Snurrbart.

Langsam tręd he herin un seeg sik um un herummer,

Westen un Süden un Norn, un harr sik, as weer he verbistert,

Söch wat un kunn dat ni finn', un wuss doch, wo he't verlarn harr.

Endli seeg he op mi un de Likensteen, wo ik hendalkeek –

Mumme sin Fru leeg derünner un sleep ęr sęlige Dodsslap,

Un ęr Nam stunn derop, doch leeg der nu Steengrus un Schutt rum

Węgen den gruligen Brand un all dat Fahren un Smiten –

Tręd heran mi un lęs' mit dütligen Worden: »Johanna ...«

»Mumme ...« dat keem der ni rut, so fulln em de Arms na de Kneden,

Sunk em de Kopp op de Bost un he mummel: »So ruhe denn sęlig!«

Denn keek he op na'n Hęben un stunn mi jüst pall vœr de Ogen.

Herr du mein Gott noch mal to! – un weer he ęben lebenni

Ünner min lębndigen Föt ünnern kolen Likensteen rutkam:

As ik de Ogen anseeg, so blau, un de brünlige Snurrbart –

Hermann, de Thierarzt, he weer dat![71]

Ik full em to Föten int Steengrus,

Grappel dat Sand vun de Schrift un wis' em: »geborene Weinberg.«

»Garderut«, reep he un kenn mi, »och Garderut, segg mi doch, lęvt se?«

Awer wat kunn ik wul seggn, ik ole barmhartige Sünner?

»Stunn ik doch sülbn un snucker un wisch mi de Ogn mitten Platen,

Fat em ann Arm, as weer'k stumm un trock em in Bistern vun Karkhof,

Lik œwern Damm dœrn Grasweg, denn achterum dœr bi de Bäcker,

Dal na de niebuten Hüs', wo Johanna den Summer to Hür wahn,[72]

Reet em de Stratendœr op un de Stubendœr, een mit enander,

Un noch en Ogenblick drop, do heeln se sik beid inne Armen.« –

Garden sack wedder tohop un bęwer un sä man noch lisen:

»Bald war de Fręden ok slaten un Allens keem wedder int Ole;

Hermann weer Regimentsthierarzt, un hal sin Hanne ut Frankrik,

Fohr mit ęr weg inne Kutsch un lęv mit ęr glückli in Preißen.«

Garderut sweeg un seet still, de Wächter tut ęben to Nęgen.

Greten harr Thran inne Ogen un wümpel ęr Knüttüg tohopen.

Hartwi stunn op un wull gan, weer still un deep in Gedanken,

Awer Jan Paul oppe Bank seet stramm un snurk as en Stallkoh.

Greten sä: Lat em slapen, du kannst mi je ok wul to Hus bringn?

Darbi keek se em an, as dęd se em Afbęd vœrn Unrech.

Hartwi weer still as en Lamm, sä lisen: Gunnacht Mümme Garden! –

Tręd herut innen Snee un heel Anngreten sin Hand hin.

Doch bi de Farwer sin Eck dar drück he ęr fast annen Bossen,

Seggt: Anngret, wullt mi gut węn, so büst du min Anne ut Frankrik.