Online-Bibliothek

Unruh Hans

de letzte Zigeunerkönig

Krub ünner, krub ünner!

De Welt is di gramm!

Old Taterleed.

Int Lindner Moor dar steit en Hütt.

Wer is de Ol de buten sitt

In bloten Kopp mit swarte Haar,

As Törf so brun un sunderbar?[199]

So sitt he op en groten Bült,

As weer't en gaten koppern Bild,

De Backen vun de Sünn vergüldt,

De witten Ogen lopt em wild.

Wat makt he hier int Lindner Moor?

Dats Allens brun un wild un sor,

Dar wasst keen Bom in deepen Sump,

Dar schrigt de Pocken holl un dump,

Dar kikt des Morgens ut den Dak

Keen Hütt, as diss, ut Soden makt.

De Moorlüd hebbt all Fierabnd

Un wannert dœr de Heid tosam,

De Schüffeln blinkert wit hendal,

Dat ganze Moor is still un kahl.

De Ole süht ni hęr ni hin,

He süht man jümmer in de Sünn;

De farvt de Höchden gold un gęl

Un inne wide Feern en Mœl,

Un treckt sik in en sülwern Strahl

Bi Büsum still na't Haf hendal.

Wo süht he na? un folt de Hann'?

Un röhrt de Lippen dann un wann?

Un sä he di ok lud un klar,

Wat he der brummt so sunnerbar:[200]

Du meenst, he harr di wat vertellt

Vun Babel ut de Ünnerwelt.

Do keem dar Een de Heid hentlank

Mit mischen Kętels spegelblank,

De Backen ębn so mischengęl,

Dat Haar so swart as Sott un Kœl.

De gung al oft den krusen Weg,

De bruk keen Kluwer un keen Stegg.

De keem de brune Heid hendal,

As bruk he nich den Borrn enmal.

De Hœv hett Flünk, dat Fahl hett Been,

Hest du en Minschen flegen sehn?

Un sett he œwern Gröv so slank,

So klirrn de Kętels gęl un blank,

Denn glinstern em de Ogn un Tähn

As Ębenholt un Elfenbeen.

De Ole sitt un süht em kam

Un drückt de magern Hann' tosam,

Un as he so na'n Hęben süht,

So ward he fründli still un blid.

Man noch en Sprunk un wücke Schritt,

So steit de Junge vœr de Hütt.

Ut Lumpen kikt de fine Hut

Vun Hals un brede Schullern rut,[201]

Un wille Kraft un Æwermoth

De krüs't de Lippen small un roth.

Doch steit he vœr sin Ole blöd

Un sinni op sin nakten Föt,

De ębn noch dœr de Heiloh gingn,

As kunn keen isen Kęd se dwingn.

He leggt de Arms vœrkrüz tohop

Un bögt den willen krusen Kopp,

De em de Ole sach beröhrt

Un lang in fremde Sprak beswört.

Denn harrn se sik bi beide Hann'

Un seegn sik, o wadenni! an.

Hest du en ole Moder sehn?

Se sitt un spinnt, alleen, alleen,

Se sitt un spinnt de ganze Dag,

Un liggt un gruwelt Nach vœr Nach;

Se firt ęr Wihnacht blot mit Weenn,

Un firt ęr Ostern noch alleen,

Un Summers inne warme Sünn,

So sitt se noch alleen to spinn'.

Un wedder is de Winter dar:

Du lewe Gott – dat drütte Jahr!

De stillen Winterabnds begünnt,

Se sitt der noch alleen un spinnt.

De Snee de knarrt vun menni Tritt,

De Een man blot is nich dermit,[202]

De is so wit, Gott weet wohin,

Un se mutt weenn un spinn' un spinn'.

Dar – hör! dar kumt en Schritt hentlank,

De hett dat ili, na de Gank,

De hett wul noch wat Wichtigs vœr,

De – hör! de kumt an unse Dœr –

Un langs de Dęl – wer schull dat węn?

Moder, – hol op! dat is din Sœn!

Unruh Hans Krüschan, seggt de Ol,

So büst du dar? Ik dach dat wul!

Du harrst mi seggt, dœr Busch un Brok,

Du harrst mi seggt, dœr Für un Rok,

Dœr Noth un Dod, dœr Bęk un Bach,

So weerst du hier ton längsten Dag.

Un noch is Tid: sitt dal! nimm an!

Noch is de Sünn ni ünnergan.

Wa wunnerli! Wat weer't en Sprak!

En Dütsch, as weer't in Babel makt!

Un darmit krop he in de Hütt,

Un hal en Kassen, wücke Pütt,

En Kętel, Fürtüg, Heid un Stroh,

Un bald, so brenn dat lichterloh.

Unruh Hans Krüschan! süh darhin!

Int Water dukt de gollne Sünn.[203]

Ik heff ęr będt vun Himmel to Eer,

Dat se di sęker to mi föhr

Dœr Murt un Moor, dœr Pohl un Pahl,

Un di vergoll mit gollen Strahl,

Un dat de Gadschi di nich bunn',

Wo Se den Weg ni to di funn'.

Sühst du de Spitz dar achtern Dorn?

Dat is de Heider Klockenthorn!

Ik seeg em nie int Abendroth,

So kakt un brennt mi all dat Blot.

Dar heff ik sęten in en Lock,

Dar weer ik kędt an Pahl un Block,

Dar weer ik fastsmędt an en Pahl,

Dar keem ni Sünn noch Maan hendal.

Du weerst noch niet in düssen Lęben,

Ik harr di kum din Nam eerst gęben:

»Unruh Hans Krüschan.« Vœr de Hütt,

Hier oppe Stell, wo ik nu sitt,

Dar seet din Mutter oppe Bank,

En Rumnitscheie blink un blank:

Do keem de Kassak – hö! ik wuss,

He brenn vœr Lust, he lach vœr Lust:

So stat de Tiger inne Wuth!

He slog toeerst: ik drop em gut!

Hier is dat Biel, dar is de Murt,

Wo nu de Knaken fult un smurrt.

Se hebbt mi halt un mi verhört,[204]

Ik heff man seggt, ik harr mi węhrt,

Un keem der'n Kassak noch so grot

Un fat ęr an – ik slog em dot.

Un as ik loskeem heff ik söch:

Kassaks un Rumnitscheie weg!

De Ole seet un sweeg en Stot,

Un heel de magern Hann' in Schot,

Un schütt den Kopp, un wat he mak,

Un mummel wedder'n fremde Sprak.

Am Ende keek he inne Sünn

Un stunn, as muss he sik besinn'.

Denn slot he sach den Kassen op,

Un sammel mank den Plünn herum

Un bunn en roden Dok um Kopp,

En bunten Gurt um Liv herum

Un rich sik hoch un füri op,

Un swunk en bunten Stock herum –

De Sünn de keek noch ębn herop,

Dat ganze Moor weer still un stumm, –

Wa wunnerli war't alltohop,

As he nu sung, as he nu brumm![205]

Treckst du hin na't Westen?

Treckst du na de See?

Du büst Himmelskönig,

Ik Obaroree.

Zepter vun Iskander

Gung vun Hand to Hand:

Trocken in den Nębel

Rut ut Morgenland.

Reckt en Barg na'n Himmel,

Baben blitzt de Snee,

Schickt de Water alle

Na de grote See.

Trocken as de Wulken

Hoch ut Asia,

Swarte Granegina

Trock uns achterna.

Water wasst int Lopen,

Wulken füllt de See:

Wo's din Volk, Obaro,

Segg, Obaroree?

As de Steern an Hęben

Weern wi antosehn,

As de Sünn an Abend

Sta ik hier alleen.[206]

Schickst du Himmelskönig

Mi din letzten Strahl,

Legg ik – hör! Iskander!

Nu din Zepter dal.

Sühst du se int Westen?

Grote Himmelsree?

Sünd se achtert Water?

Achter de grote See?

Bün so möd vunt Töben,

Kann ni achterna,

Lat min Sœn se söken

In Amerika.

Föhr du em un Alle,

Wis' du em de Bahn,

Bring du em in Purpur

Na'n Takt-i-Suleiman.

Reckt de Barg na'n Hęben,

Baben blitzt de Snee,

Baben lat em glänzen

As du, Himmelsree!

As de düstern Wulken

Um din gollne Kron,

Sta sin Volk versammelt

Um sin blanken Thron![207]

Hör mi, Himmelskönig,

Hör mi oppe Knee,

Eenmal noch beswör ik

Di as Obaroree!

De Sünn versteek de letzte Strahl,

Se smeten sik int Reethgras dal,

De Nęwel lę sik dick opt Moor,

De Pocken quarken dump int Rohr,

Dat Für dat flacker gęl un swach,

Allębn un dämmri keem de Nach,

De Steern de trocken still un blaß,

Se legen still int kole Gras. –

De Hütt is lang aln Dutten Bült,

De Rüschen wasst dar grot un wild,

De Moorkuhl is en swarten Sump,

Dar fleit de Unken holl un dump,

Int Lackreep brödt de wille Aant:

Dar hett vœr Tidn en König wahnt.